دانشمند ایرانی ناسا در پس کشف بیشتر از 300 سیاره فراخورشیدی ناشناخته
یک الگوریتم جدید هوش مصنوعی که به سرپرستی ˮحامد ولی زادگانˮ دانشمند ایرانی ناسا توسعه یافته است، بیشتر از ۳۰۰ سیاره فراخورشیدی ناشناخته را در داده های به دست آمده از تلسکوپ فضایی ˮکپلرˮ کشف کرد و نشان داد که در تشخیص موارد مثبت کاذب از سیاره های فراخورشیدی واقعی کارآمدتر از متخصصان انسانی است.
به گزارش نهایت علم به نقل از ایسنا و به نقل از اسپیس، یک الگوریتم جدید هوش مصنوعی بیش از ۳۰۰ سیاره فراخورشیدی ناشناخته را در داده های جمع آوری شده توسط تلسکوپ بازنشسته شده "کپلر" که وظیفه شکار سیاره های فراخورشیدی را بر عهده داشت، کشف کرده است.
تلسکوپ فضایی "کپلر" ساخت ناسا است که با هدف کشف سیاره های فراخورشیدی مشابه با زمین در سال ۲۰۰۹ به فضا پرتاب شد و برای این کار، درخشندگی ۱۰۰ هزار ستاره را در عرض ۳.۵ سال بررسی کرد تا نشانه ای از کاهش درخشندگی بر اثر گذار سیاره ای بیابد. این ماموریت به نام "یوهانس کپلر" ستاره شناس آلمانی نامگذاری شد.
تلسکوپ فضایی "کپلر" حتی بعد از بازنشستگی هم دست از اکتشاف برنداشت و تصاویری از یک سیاره گازی شبیه به "نپتون"، یک اَبَرزمین و یک سیاره شبیه به زحل که به دور ستاره ای در ابعاد خورشید ما می چرخید را به زمین ارسال کرد. ناسا آخرین تصویر ثبت شده توسط تلسکوپ فضایی "کپلر" را "آخرین نور"(Last Light) نام نهاده است.
در نهایت ناسا اعلام نمود که تلسکوپ "کپلر" یک ماه بعد از ثبت آخرین عکس، با اتمام سوخت به آخر عمر خود رسیده است.
تلسکوپ فضایی "کپلر" نخستین شکارچی سیاره های فراخورشیدی اختصاصی ناسا بود که صدها هزار ستاره را در جستجوی جهان های بالقوه قابل سکونت در خارج از منظومه شمسی رصد کرده است.
لیست سیارات بالقوه ای که این تلسکوپ گردآوری کرده باعث شده است که ستاره شناسان حتی بعد از نابودی این تلسکوپ نیز بتوانند به اکتشافات جدید ادامه دهند.
بطور معمول، ستاره شناسان این داده ها را برای یافتن نشانه هایی از سیارات فراخورشیدی تجزیه و تحلیل می کنند، اما الگوریتم هوش مصنوعی جدیدی به نام "اگزوماینر"(ExoMiner) حالا می تواند این کار را بهتر از انسان انجام دهد و داده ها را سریع تر و کارآمدتر کاوش کند.
این تلسکوپ که در نوامبر ۲۰۱۸ به کار خود خاتمه بخشید، به دنبال کاهش موقتی در روشنایی ستارگان بود که ممکن بود این کاهش ناشی از عبور سیاره ای از مقابل آن ستارگان باشد که در مقابل چشمان "کپلر" دیده می شود. اما همه این کاهش نورها توسط سیارات فراخورشیدی ایجاد نمی شوند و طبق اعلام ناسا، دانشمندان باید روش های دقیقی را برای تشخیص سیاره های فراخورشیدی مثبت کاذب از سیاره های واقعی دنبال می کردند.
"اگزوماینر" که به مدلول "استخراج کننده سیاره های فراخورشیدی" است، یک شبکه عصبی و نوعی الگوریتم هوش مصنوعی است که می تواند توانایی هایی را با میزان داده های کافی یاد بگیرد و آنها را بهبود بخشد. از طرفی، "کپلر" نیز داده های زیادی در طول فعالیت باارزش خود ساخته است. این تلسکوپ در کمتر از ۱۰ سال فعالیت، هزاران سیاره نامزد را کشف کرد که تقریباً ۳۰۰۰ مورد از آنها تا حالا تایید شده است و این اکثریت قریب به اتفاق ۴۵۶۹ سیاره فراخورشیدی را تشکیل می دهد که هم اکنون بصورت کلی شناخته شده اند.
دانشمندانی که داده های "کپلر" را بررسی می کنند برای هر سیاره فراخورشیدی نامزد، خمیدگی نور آنرا بررسی می کنند و محاسبه می کنند که بنظر می رسد این سیاره چقدر از سطح ستاره را می پوشاند. آنها همین طور تجزیه و تحلیل می کنند که چقدر طول می کشد یک سیاره بالقوه از مقابل ستاره میزبان خود عبور کند.
حالا الگوریتم "اگزوماینر" دقیقاً همین پروسه را دنبال می کند، اما کارآمدتر. این الگوریتم به پژوهشگران این امکان را می دهد تا دسته ای متشکل از ۳۰۱ سیاره فراخورشیدی که قبلاً ناشناخته بودند را یک دفعه به لیست کشفیات "کپلر" اضافه کنند.
"حامد ولی زادگان" سرپرست پروژه "اگزوماینر" و مدیر بخش یادگیری ماشینی با انجمن تحقیقات فضایی دانشگاه ها در مرکز تحقیقات "ایمز" ناسا است، در یک بیانیه اظهار داشت: وقتی "اگزوماینر" می گوید یک شیء، یک سیاره است، می توانید مطمئن باشید که یک سیاره فراخورشیدی است. "اگزوماینر" بسیار دقیق است و از جهاتی قابل اعتمادتر از طبقه بندی کننده های ماشینی موجود و متخصصان انسانی است.
حالا که "اگزوماینر" مهارت های خودرا به اثبات رسانده است، دانشمندان به دنبال استفاده از آن برای مساعدت با غربال کردن داده های سایر ماموریت های جستجوی سیاره های فراخورشیدی مانند ماهواره بررسی سیارات فراخورشیدی فعلی ناسا به نام "تس"(TESS) یا ماموریت "پلاتو"(PLATO) متعلق به آژانس فضایی اروپا هستند که در سال ۲۰۲۶ راه اندازی می شود.
گفتنی است که متأسفانه هیچ یک از سیارات فراخورشیدی که بتازگی تأیید شده اند، احتمالاً کاندیدای میزبانی از حیات نیستند، برای اینکه آنها خارج از مناطق قابل سکونت ستارگان میزبان خود قرار دارند.
ناسا در اطلاعیه ای اعلام نموده است که این مقاله برای انتشار در مجله Astrophysical پذیرفته شده و نسخه قبل از چاپ آن اکنون در سایت preprint arXiv.org موجود است.
منبع: نهایت علم
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب