آسمان نجوم ایران و یك طرح كلان فناوری؛
رصدخانه ملی ایران در زنجیره جهانی رصد آسمان قرار می گیرد؟
به گزارش نهایت علم، رصدخانه ملی ایران که ساخت آن ۲۴ سال به طول انجامید بالاخره در مهرماه سال قبل نخستین نورگیری خویش را با ثبت دو کهکشان به سرانجام رساند و در سال جدید تلاش دارد تا با بودجه نزدیک به ۴۰ میلیارد تومانی خود با قرار گرفتن در زنجیره رصد جهانی، سهمی در کشف ناگشوده های آسمان داشته باشد.
به گزارش نهایت علم به نقل از ایسنا، ۲۷ مهر ماه سال قبل روزی بود که به صورت رسمی اعلام گردید نورگیری تلسکوپ رصدخانه ملی ایران، انجام و متعاقب آن اولین تصویر رنگی از یک کهکشان توسط تلسکوپ این رصدخانه به ثبت رسیده است.
جرم آسمانی ثبت شده توسط این تلسکوپ «کهکشان NGC۲۳» است که بنا به قول محققان این طرح، دو شب پیش از این تاریخ (۲۷ مهرماه ۱۴۰۱) در فاصله ۲۰۰ میلیون سال نوری ثبت شده است.
دومین تصویر دریافت شده از تلسکوپ ملی هم در ارتباط با «کهکشان NGC-۲۳ » می شود.
به قول محققان این پروژه، با ثبت اولین نور تلسکوپ ۳.۴ متری رصدخانه ملی ایران، آخرین گام در مرحله تجمیع زیرمجموعه های تلسکوپ و تکمیل بزرگترین طرح علمی ایران برداشته شد.
طرح رصدخانه ملی ایران بعنوان یکی از بزرگترین پروژه های کلان ملی کشور که در قله گرگش شهر «کامو» از توابع شهرستان کاشان سَر به آسمان کشیده است، از جانب محققان پژوهشگاه دانش های بنیادی با حمایت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری دولت های یازدهم و دوازدهم بومی سازی شد.
این طرح هرچند در ابتدا در مراسم افتتاح خود و بدلیل نداشتن آینه تلسکوپ، با انتقادات زیادی از جانب جامعه علمی کشور همراه شد اما وجود آن، گام مهمی در توسعه نجوم و کیهان شناسی رصدی و ایجاد و توسعه فناوری های مرتبط به آن در قسمت اپتیک، مکانیک و کنترل به حساب می آید و با نخستین نورگیری آن، مجموعه ای از فعالیتهایی با هدف شناخت رفتار اپتیکی، کنترلی و مکانیکی تلسکوپ و سنجش خصوصیت های اصلی تلسکوپ نظیر ابعاد لکه نوری در کانون و قابلیت کنترلی آن مانند هدف گیری و رهگیری تلسکوپ و همینطور عملکرد اپتیک، در دستور کار محققان این طرح قرار گرفت.
پیشنهاد ساخت یک رصدخانه بزرگ برای کشور بعنوان یک لابراتوار علمی ملی، در سال ۱۳۷۷ عنوان شد و در این سال رصدخانه ملی بعنوان یکی از دو طرح کلان پژوهشی در شورای پژوهش های علمی مطرح و تصویب گردید و در سال ۱۳۷۸ مرحله مکان یابی رصدخانه ملی در چارچوب یک طرح تحقیقاتی دانشگاهی شروع شد و با اجرای مطالعات مکان یابی ۶ ساله، قله ۳۶۰۰ متری گرگش برای پا گرفتن رصدخانه ملی انتخاب گردید.
هرچند قله «گرگش» در ابتدا یک قله غیر قابل دسترس بود، اما برای رسیدن به ارتفاع ۳۶۰۰ متری قله، ۱۱ کیلومتر جاده کوهستانی از ارتفاع ۲۴۰۰ تا ۳۶۰۰ متری قله ساخته شد.
آینه اولیه تلسکوپ رصدخانه ملی ایران هم به قطر ۳ متر و ۴۰ سانتی متر و با ضخامت حدود ۱۸ سانتی متر است که از سرامیکی به نام Zerodur ساخته شده است. از آنجاییکه ساخت چنین آینه ای احتیاج به فناوری های پیچیده ای دارد و ساخت آن در کشور امکان پذیر نیست، این قطعه سرامیکی در سالهای گذشته از یک شرکت اروپایی خریداری شده و در یک شرکت دانشگاهی اروپایی که در همین حوزه برای ساخت قطعات اُپتیکی تلسکوپ های فضایی فعالیت می کند، صیقل داده شده است. در این فرایند، زبری سطح آن به حدود ۲ نانومتر رسیده است. ضریب انبساط طولی این قطعه سرامیکی در مقابل تغییرات دمایی هم ۲۰۰ برابر کمتر از مواد متعارف است. این قطعه در نهایت در داخل کشور با لایه نشانی به آینه تبدیل شد.
آینه تلسکوپ در دستگاه لایه نشانی
منبع: elmend.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب