نمونه سنگ ماه اسرار جدیدی در خود پنهان کرده است
به گزارش نهایت علم بررسی های جدیدی که بر روی سنگ های ماه که اخیرا توسط مأموریت چانگ ای-۵ چین به زمین رسیده اند نشان داده است که فعالیتهای آتشفشانی دیرتر از آنچه تصور می شد رخ داده اند و اسراری در مورد این فعالیت ها وجود دارد.
به گزارش نهایت علم به نقل از ایسنا و به نقل از اسپیس، فضاپیمای چانگ ای-۵، ۱.۷۳ کیلوگرم سنگ و غبار ماه را از منطقه ای به نام "اقیانوس طوفان ها"(Oceanus Procellarum) در دسامبر سال ۲۰۲۰ جمع آوری کرد. تیم مسئول این مأموریت از آن جهت این منطقه را انتخاب کردند که تصور می شد دهانه های آن چگالی کمتری دارد و به طرز قابل توجهی نسبت به منطقه ای که مأموریت های آپولو و لونا شوروی از آنها نمونه برداری کردند، جوان تر است.
نمونه ها در ابتدا بررسی و دسته بندی شدند و نخستین دسته از آنها برای رونمایی در ماه ژوئن تایید شدند. از آن زمان تابحال گروههای مختلفی از دانشمندان بر روی این سنگ ها کار کردند تا اطلاعات بیشتری از ماه و تاریخ منظومه شمسی به دست بیاورند.
نخستین مقاله که اوایل ماه اکتبر در مجله ی "Science" منتشر گردید قدمت نمونه ها را ۱.۹۷ میلیارد سال نشان می داد. حالا مقاله ای جدید در تاریخ ۱۹ اکتبر در مجله ی "نیچر"(Nature) انتشار یافته است که در آن با روشی مشابه سن نمونه ای متفاوت ۲.۰۳ میلیارد سال تخمین زده شده است.
این داده ها از آن حکایت می کند که این منطقه حدود یک میلیارد سال بعد از آن که منطقه نمونه برداری شده توسط مأموریت آپولو و لونا فعالیت آتشفشانی خویش را متوقف کرد، به فعالیت خود ادامه داده است و سنگ های جمع آوری شده در این مأموریت از سنگ های مأموریت آپولو جوان تر هستند.
این یافته ها به دانشمندان اطلاعاتی در مورد لایه های زیر پوسته ماه می دهد. "جیمز هد"(James Head) استاد علوم زمین شناسی در دانشگاه براون و نویسنده اول این مقاله می گوید: این بدان معناست که گوشته ماه دو میلیارد سال قبل دارای دمای درونی بوده است و سنگ بازالت تولید می کرده است.
با این وجود علت فعال بودن گوشته در اواخر تاریخ ماه هنوز معلوم نیست. دو مقاله ی جدیدی که به مطالعه ترکیبات ماه پرداخته اند با نظریه های پیشین در مورد علت رخ دادن این پدیده موافق نیستند.
نظریه های قبلی بر عناصر تولید کننده گرما مانند پتاسیم، عناصر نایاب زمینی و فسفر تمرکز داشتند و همه ی آنها را KREEP می نامیدند. دانشمندان تصور می کردند که این مواد در این مناطق فراوان هستند و به ایجاد گرما برای فعالیتهای آتشفشانی کمک می کنند.
اما مقاله "هد" و مطالعه جدیدی که در مجله ی نیچر انتشار یافته است نشان داده که تنها مقدار متوسطی از این ترکیبات در نمونه ها وجود دارد و وجود این عناصر برای فعالیتهای آتشفشانی ایجاد کننده این سنگ ها مورد نیاز نیست.
"جاشوا اسنیپ"(Joshua Snape)، دانشمند سیارات از دانشگاه منچستر به اسپیس گفته است که هیئت منصفه هنوز در مورد چگونگی وقوع این آتشفشان ها به نتیجه نهایی نرسیده است. کمبود عناصر KREEP که در مقاله ی انتشار یافته در مجله ی "Science" مشخص شده بود در مقاله ی نیچر هم تایید شده است. او تصریح کرد که سطوح پایین این عناصر سبب حذف کامل آنها بعنوان یک فاکتور موثر نمی گردد.
نکته دیگری که اسرارآمیز بوده است، کمبود آب در این سنگ ها است. گروهی که درحال نوشتن مقاله سوم هستند به دنبال ایزوتوپ های هیدروژن در ترکیبات سنگ ها گشتند. وجود مقادیر بالای آب می تواند به کاهش نقطه ذوب سنگ ها و در نتیجه آسان شدن فعالیتهای آتشفشانی کمک نماید. اما این مقاله نشان داده است که سنگ های جمع آوری شده کم آب هستند ازاین رو وجود آب فراوان نمی تواند علت فعالیتهای آتشفشانی جدید باشد.
اسنیپ می گوید: شاید باید گرمایش جذر و مدی که در اثر کشش و فشردگی برهم کنش های میان زمین، ماه و خورشید رخ می دهد را بعنوان عاملی بزرگ تر در نظر بگیریم.
"هد" می گوید: این عدم قطعیت ها به این معناست که مأموریت چانگ ای-۵ به درک بهتر همسایه کیهانی ما کمک می نماید.
به نقل از اسنیپ، گروه ای تحقیقاتی مختلف به مطالعه این نمونه ها ادامه خواهند داد و به دنبال نشانه هایی برای پشتیبانی یا رد نظریه ها می پردازند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب