پهپادهای متفاوتی که مسیر جنگ را عوض کردند
به گزارش نهایت علم، در جبهه های پرهیاهوی شرق اکراین، جایی که صدای انفجارها با طنین هواپیماهای بدون سرنشین درهم می آمیزد، تغییری آرام اما انقلابی درحال وقوع است.
به گزارش نهایت علم به نقل از خبر آنلاین، به نقل از یک پزشک، سربازی در گوشه ای از سنگر، به جای کنترل پهپاد از راه دور با فرکانس رادیویی، نخ باریکی از فیبر نوری را دنبال می کند که از پشت دستگاهش آهسته آهسته باز می شود و تا کیلومترها آن سوتر، در دل آسمان، یک پهپاد را هدایت می کند. تصور این «پهپاد فیبر نوری اختلال الکترونیکی» یا (jam-resistant fiber-optic drone) چیزی نیست تا ۵ سال پیش، دور از تخیل بود. ولی اکنون، در میانه ی جنگی که هر روز شکلش را عوض می کند، بعنوان یکی از کارآمدترین ابزارهای جنگ نوین شناخته می شود. جنگی که دیگر فقط بین توپ و تانک نیست، بلکه رقابت بین کابل های نازک نور و سیگنال های گمراه کننده ی دشمن هم هست.
در گذشته ی نزدیک، پهپادهای FPV که از راه امواج رادیویی هدایت می شدند، ستون فقرات عملیات هوایی در میدان جنگ اکراین و روسیه بودند. اما سال ۲۰۲۵ صحنه را بگونه ای دیگر تعریف مجدد کرده است. حالا هر دو طرف درحال بهره برداری از پهپادهایی هستند که به جای اتکا بر امواج، با کابل فیبر نوری به اپراتور متصل اند؛ سیستمی که اساساً در مقابل جنگ الکترونیک مقاوم است.
در این نوع پهپادها، کابل فیبر نوری به طول حدود ۱۰ تا ۲۰ کیلومتر به شکل پیوسته از پشت پهپاد باز می شود. این کابل، ویدئو و فرمان ها را به صورت مستقیم و بدون احتیاج به فرکانس های رادیویی منتقل می کند. این موضوع سبب شده تا سامانه های اخلالگر الکترونیک (electronic jamming) که تا پیش ازاین به سادگی پهپادها را از کار می انداختند، بی اثر شوند. برای نیروهایی که هر لحظه در معرض دیده شدن، هدف قرار گرفتن و قطع ارتباط بودند، این مزیت یعنی یک جهش در بقا.
برای درک بهتر کارکرد این پهپادها، باید آنها را به دوربینی پرنده تشبیه کرد که سیمی بلند و شفاف آنرا به اپراتور متصل نگه می دارد. پهپادهای فیبر نوری بدون وابستگی به امواج، ویدئو را منتقل می کنند و فرمان ها را دریافت می نمایند. این ویژگی، بخصوص در جنگ شهری، نبرد در مناطق جنگلی، یا عملیات در تونل ها و پناهگاه ها، مزیتی تعیین کننده به شمار می رود؛ جایی که پهپادهای رادیویی اغلب ارتباطشان را از دست می دهند.
جالب آن که اولین کاربرد موفق این تکنولوژی در سال ۲۰۲۴ توسط نیروهای روسی در منطقه کورسک گزارش شد، جایی که پهپادهای معروف به «پرینس وندال» (Prince Vandal) برای هدف گیری مسیرهای تدارکاتی اکراین استفاده شدند. اما اکراین هم به سرعت واکنش نشان داد. واحدهایی مانند تیپ آزوف (Azov Brigade) و هنگ آشیل (Achilles Regiment) به توسعه و استفاده از این تکنولوژی پرداختند و محصول داخلی «سیلک ورم» (Silkworm) حالا در خیلی از مأموریت ها نقش کلیدی دارد.
محدودیت های تکنولوژی / هر مزیتی قیمتی دارد اما این پهپادهای به ظاهر شکست ناپذیر، بدون نقطه ضعف نیستند. اولین ایرادشان، سنگینی نسبی آن هاست. چون باید قرقره ای از کابل را با خود حمل کنند، سرعت و چابکی کمتری نسبت به مدلهای رادیویی دارند. این مورد آنها را در مقابل آتش دشمن صدمه پذیرتر می کند.
مشکل دوم، چیزی است که شاید ساده به نظر برسد: انعکاس نور خورشید روی کابل. در مناطق باز، نور منعکس شده از فیبر می تواند مسیر پهپاد را لو دهد و حتی جایگاه اپراتور را به دشمن نشان دهد. در واکنش، هر دو طرف میدان جنگ به استفاده از روش هایی مثل «دام گذاری با تور» روی آورده اند. حالا، شبکه های سیمی بلندی بر فراز جاده های خطوط مقدم کشیده شده اند تا کابل های درحال پرواز را گیر بیندازند.
با تمام مزایا و معایب، پهپادهای فیبر نوری حالا به ابزاری اساسی در میدان نبرد تبدیل گشته اند. آنها نقش دیده بان را ایفا می کنند، مسیرها را بررسی می کنند، اهداف حساس را شناسایی و گاهی نابود می سازند. اما آیا این مدل باقی خواهد ماند؟ یا تنها گذرگاهی است برای رسیدن به نسل بعدی؟
پاسخ شاید در ترکیب تکنولوژی فیبر نوری با هوش مصنوعی نهفته باشد. ارتش اکراین حالا درحال آزمایش پهپادهایی است که در صورت از دست رفتن ارتباط، همچنان به واسطه الگوریتم های بینایی ماشین (machine vision) به مسیر خود ادامه می دهند. این پهپادها حتی بدون فرمان انسانی، می توانند اهداف را شناسایی کرده و بر مبنای تحلیل تصویر به عملیات ادامه دهند.
شرکت هایی مانند «هولس» (Huless) و «آتریون» (Auterion) با شتاب درحال توسعه این فناوری هستند. هدف آنها روشن است: کاهش یا حذف وابستگی به کابل و ساخت پهپادهایی که حتی در محیط های شلوغ و پر اختلال هم بتوانند مستقل عمل کنند. با این وجود، کارشناسان نظامی می گویند تا وقتی کابل فیبر نوری چنین کیفیت ارتباطی را فراهم می آورد، جایگاهش در میدان جنگ حفظ خواهد شد.
اشاره تاریخی: موشک مال یوتکا (۹M۱۴ Malyutka) مال یوتکا در دهه ۱۹۶۰ توسعه یافت و اولین بار در جنگ یوم کیپور (۱۹۷۳) توسط نیروهای سوری ضد تانک های اسرائیلی استفاده شد. این موشک کوچک، به جای هدایت رادیویی یا لیزری، با یک سیم نازک که در طول مسیر پرواز به تدریج از آن باز می شد، به اپراتور متصل بود. اپراتور با کمک یک دسته هدایت، مسیر موشک را اصلاح می کرد و این فرمان ها از راه سیم به موشک می رسیدند.
میتوان گفت پهپادهای فیبر نوری در واقع نوعی بازآفرینیِ مدرنِ همان ایدهٔ سلاح های هدایت سیمی هستند. تکنولوژی تغییر کرده، اما اصل «هدایت پایدار از راه اتصال فیزیکی» هنوز زنده است.
آیندهٔ نبردهای مدرن شاید نه با طناب های نور، بلکه با شبکه های عصبی و پهپادهای بی نیاز از فرمان رقم بخورد. آیا فناوری به جایی خواهد رسید که دیگر حتی فیبر نوری هم اضافه به نظر برسد؟ این پرسش نه فقط نظامی، بلکه اجتماعی، اخلاقی و حتی فلسفی است.
منبع: نهایت علم
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب