مدیر جنگل تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس هشدار داد
خطر انقراض درخت باستانی و همیشه سبز جنگل های نوشهر با قطع غیر مجاز
نهایت علم: برمبنای تحقیقات میدانی مدیر جنگل تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس و تیم تحقیقاتی اش، در حالی قاچاقچیان مبادرت به قطع درخت سرخدار کردند که این درخت از گونه های ممنوع القطع است و بگفته آنها در صورتیکه از اینگونه گیاهی با ارزش محافظت نشود، در آینده نزدیک شاهد انقراض اینگونه همیشه سبز جنگل های شمال کشور خواهیم بود.
به گزارش نهایت علم به نقل از ایسنا، بر مبنای باور مردم روزگار قدیم، درخت "سرخدار" با رستاخیز و تولد باردیگر و زندگی ابدی و جاودانه مرتبط است؛ چون اگر شاخه های سرخدار بر زمین بیفتند، می توانند در زمین ریشه بدوانند و تبدیل به درختان جدیدی شوند.
گفته می شود این درخت می تواند در درون تنه خالی قدیمی، جوانه زند و رشد کند.
از این درخت در کنار درختان شمشاد، با نام درختان همیشه سبز جنگل های شمال کشور یاد می شود، ولی روزگار این دو گونه ناخوش است؛ "شمشاد" با هجوم آفت و "سرخدار" با هجوم قاچاقچیان.
هر چند شمشادها توانستند با آفات مقابله کنند و حضور همیشه سبز خویش را حفظ کنند، ولی سرخدار نتوانست از تیزی تبر قاچاقچیان در امان باشد و رها شدن منطقه از جنگلبان ها و قرقبان ها سبب شده که در شرایط اضطرار انقراض قرار گیرد، بگونه ای که به قول محقق دانشگاه تربیت مدرس در صورت عدم حفاظت، این درخت در آینده نزدیک به صورت کامل منقرض خواهد شد.
سرخدار درختی است سوزنی برگ، سایه پسند و برگ های آن دائمی و همیشه سبز و بلندی آن به ۹ تا ۳۰ متر و قطر آن به ۳ متر می رسد.
رشد این درخت بسیار کند و رویش ارتفاعی آن سالانه ۱۰ سانتی متر است و از آنجاییکه این درخت دارای دو پایه نر و ماده جداگانه است، بذر سرخدار توسط پرندگان همچون قرقاول پخش می شود. سنجاب ها هم به انتشار بذر سرخدار کمک می کنند.
این درخت ضمنا قدمت تاریخی دارد، بگونه ای که مطالعات فسیل شناسی نشان داد که تاریخ سرخدار به بیشتر از ۱۹۰ میلیون سال پیش می رسد.
رقابت دو گونه همیشه سبز برای حفظ بقاء
دکتر حامد یوسف زاده، دانشیار دانشگاه تربیت مدرس و مدیر جنگل تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس در گفتگو با ایسنا، درخت سرخدار را یکی از محدود درختان همیشه سبز سوزنی برگ و در خطر انقراض ایران دانست و اظهار داشت: این درخت در تمام مناطق جنگل هیرکانی از شرق تا غرب آن حضور دارد؛ منتهی به علت قطع گسترده و وسیع آن از گذشته تا حالا، متاسفانه هم اکنون در وضعیت حفاظتی در خطر انقراض و جزء گونه های در فهرست قرمز ایران قرار گرفته است و در صورتیکه از این منابع جنگلی محافظت نشود، بزودی شاهد انقراض کامل آنها در کشور خواهیم بود.
وی رویشگاه "شاردره" در حوزه سرجنگلبانی "صلاح الدین کلا" شهرستان نوشهر را یکی از رویشگاه های خاص این گونه کهن از دوران سوم زمین شناسی و پیش از وقوع عصر یخبندان دانست و افزود: در این منطقه میتوان رقابت توامان دو گونه همیشه سبز "شمشاد" و "سرخدار" را برای بقاء مشاهده کرد؛ هر چند که توده های انبوه شمشاد در این رویشگاه به علت حضور بیماری قارچی و آفت برگخوار از بین رفتند.
یوسف زاده خاطرنشان کرد: سرخدارها هم به علت دسترسی سخت، صعب العبور بودن و نظارت کمتر توسط یگان حفاظت منابع طبیعی صلاح الدین کلا نوشهر، توسط قاچاقچیان چوب آنها درحال قلع و قمع شدن هستند. خوشبختانه طی یکی دو سال قبل بعضی از درختان شمشاد درحال سبز شدن مجدد هستند و نوید این را می دهد در صورتیکه سازمان منابع طبیعی بخصوص یگان حفاظت اداره نوشهر و سرجنگلبانی صلاح الدین کلا اهتمام بیشتری برای حفظ این رویشگاه داشته باشند، در آینده نزدیک مجدد توده شاداب و آمیخته شمشاد و سرخدار را در این جنگل کم نظیر مشاهده نماییم.
این استاد دانشگاه تربیت مدرس، از درخت سرخدار بعنوان میراث زنده و شاهکار طبیعت در جنگل هیرکانی توصیف کرد که از محدود درختان جنگلی دو پایه در جنگل هیرکانی به حساب می آید، ضمن آنکه پایه های "نر" و "ماده" آن هم جدا از یکدیگر زندگی می کنند.
وی تصریح کرد: در واقع تنها تعداد و فراوانی درخت سرخدار، بقای رویشگاه این گونه را در طولانی مدت ضمانت نمی کند، بلکه تعادل و حفظ نسبت جنسی پایه های نر و ماده در رویشگاه است که ضمانت کننده تولید مثل موفق و استمرار حیات آنها است.
یوسف زاده خاطرنشان کرد: بررسی های میدانی نشان داده است دو درخت سرخدار قطور با قطر بالای ۶۰ سانتی متر قطع شده در منطقه از نوع درخت نر بوده، درخت سوم هم سال قبل قطع شده بود و بقایای آن نامشخص و قابل تشخیص جنسی نبود. این دو درخت در حالی قطع شدند که گل های نر آنها درحال شکوفا بودن بودند.
ممنوع القطع شدن یک درخت لیستِ قرمزی
مدیر جنگل تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس تصریح کرد: بر مبنای مصوبه قانون حفظ و پشتیبانی از منابع طبیعی و ذخایر جنگلی کشور مصوب ۱۳۷۱/۰۷/۰۵ سرخدار جزو درختان ممنوع القطع بوده است و متخلفین از این قانون برای بار اول علاوه بر پرداخت خسارتی که حسب مورد توسط کارشناسان در ارتباط با سازمان منابع طبیعی تعیین می شود، به حبس از یک ماه تا ۶ ماه و پرداخت جزای نقدی برای هر اصله درخت معادل یک برابر و نیم قیمت روز آن و در صورت تکرار به اشد مجازات محکوم می شوند.
وی افزود: چوب سرخدار در اروپا به ندرت یافت می شود و قیمت یک متر مکعب چوب سرخدار هم اکنون، در اروپا بین ۳۷۰۰ تا ۴۰۰۰ یورو متغیر است.
به اعتقاد مدیر جنگل تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس اگر همین مصوبه قانونی درست اجرا شود؛ متخلفین باید حداقل حدود ۵۰۰ میلیون تومان برای قطع یک درخت سرخدار با قطر ۶۰ سانتی متر پرداخت کنند و ۶ ماه هم زندانی شوند. اگر به این صورت سازمان منابع طبیعی پرونده تنظیم کند و در قوه قضاییه رای صادر شود، بطور قطع بازدارندگی لازم برای ممانعت از قطع این درختان پرارزش ایجاد خواهد شد.
وی با طرح این سوال که چرا قاچاقچیان جنگل های شمال کشور با وجود چنین مصوبه ای به سراغ درختان سرخدار رفتند، خاطرنشان کرد: دلیل این امر آن است که پرداخت با تاخیر حقوق قرقبانان و پرسنل حفاظت، حقوق خیلی کم، انگیزه لازم را از بعضی از قرقبانان زحمتکش سازمان منابع طبیعی گرفته است؛ از طرفی وسعت منطقه جنگل هیرکانی و تعداد قرقبان پایین واقعا جوابگوی پایش مستمر و گسترده از منطقه نیست.
محل قطع درخت سرخدار در ارتفاع حدود ۱۳۰۰ متر
دکتر یوسف زاده از همکاری دکتر قنبری، مدیر حراست سازمان منابع طبیعی به خاطر هماهنگی و جدیت بالا در پیگیری، دکتر خزایی مدیر اداره کل منابع طبیعی نوشهر، مهندس معتمدی رئیس حراست اداره کل منابع طبیعی نوشهر و سید علی موسوی رئیس یگان حفاظت اداره منابع طبیعی نوشهر و قرقبانان جنگل تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس برای ضبط چوب قاچاق و تحویل دو راس قاطر به یگان حفاظت شهرستان نوشهر کمال تشکر و قدردانی را داشت.
وی تصریح کرد: در صورت جدیت قوه قضاییه و مشخص بودن محل های خرید چوب های جنگلی غیرمجاز و بازرسی مستمر از محل های خرید و منع خرید چوب جنگلی، میتوان در زمانی کوتاه از شدت قاچاق به صورت قابل ملاحظه ای کاست.
منبع: نهایت علم
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب