جزئیاتی از زلزله دوقلوی تركیه و سوریه؛
بازار داغ شایعات و کاسبی در زمینه زلزله
به گزارش نهایت علم، عضو وابسته گروه عمران و اتاق فکر مخاطرات طبیعی فرهنگستان علوم، زلزله دو قلوی سوریه و ترکیه را در نزدیکی گسل ˮآناتولیˮ دانست و اظهار داشت: پس از گذشت 6 روز از زلزله در ترکیه اعلام شده است که زمان طلایی خارج کردن افراد از زیر آوار بصورت زنده، به انتها رسیده و وضعیت امدادرسانی به زلزله زدگان سوریه نیز در زیر سایه تحریم و سیاست، همچنان به کندی صورت می گیرد؛ هر چند که از طرف کشورهای عراق، ایران و امارات کمک های بشردوستانه به این کشور ارسال شده است.
به گزارش نهایت علم به نقل از ایسنا، دکتر محسن غفوری آشتیانی، استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله و عضو وابسته گروه عمران اتاق فکر مخاطرات طبیعی و کارگروه زلزله فرهنگستان علوم در وبینار نگاهی بر سانحه زلزله ۶ فوریه ۲۰۲۳ ترکیه و سوریه در آناتولی شرقی، در ابتدا به زلزله خوی اشاره نمود که در روز ۸ بهمن ماه جاری با بزرگای ۵.۹ رخ داد و اظهار داشت: این زلزله در نزدیکی گسل "سیه چشمه" رخ داده است.
وی زلزله دوقلوی ترکیه-سوریه را رخداد لرزه ای پس از زلزله خوی دانست که با بزرگای ۷.۸ و ۷.۵ در روز ۶ فوریه ۲۰۲۳ در دو کشور سوریه و ترکیه رخ داد و افزود: از آن جهت این زمینلرزه به زلزله آناتولی مشهور شد که در ترکیه دو گسل بزرگ "شمال آناتولی" که سرتاسر شمال ترکیه را در بر می گیرد و دیگری گسل "آناتولی شرقی" است که در مرز صفحه عربستان، آناتولی (اروپا-آسیا) و صفحه آفریقا قرار دارد و این گسل ها جزو گسل های فعال تکتونیکی هستند.
غفوری آشتیانی، مرکز این زمینلرزه در ترکیه را در " قاهرامان ماراش" و "غازی آنتپ" عنوان نمود و خاطرنشان کرد: این که دو زمینلرزه با یک بزرگا در یک منطقه رخ دهد، پدیده نادری است؛ ولی این امر در زلزله اخیر ترکیه و سوریه رخ داده است و این که آیا این دو رخداد لرزه ای دو پدیده مستقل و مجزا از هم بودند یا خیر، احتیاج به مطالعات بیشتری دارد که محققان این حوزه درحال بررسی هستند.
استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله با طرح این سوال که آیا این زلزله ها وابسته به زلزله خوی ایران است، پاسخ داد: زلزله های ترکیه و سوریه ربطی به رخداد لرزه ای خوی ایران ندارند؛ چون که در گسل های واقع شده در ترکیه رخ داده است.
بررسی لرزه خیزی ۱۲۰ ساله ترکیه
عضو وابسته اتاق فکر مخاطرات طبیعی فرهنگستان علوم، به سابقه تاریخی زلزله های ترکیه اشاره نمود و اظهار داشت: بررسی لرزه های ۱۲۰ سال گذشته این کشور نشان از لرزه خیزی آن دارد و همواره انتظار رخداد زلزله در این کشور وجود دارد، ضمن آنکه در طول ۱۲۰ سال، ترکیه شاهد ۲۱ زلزله بزرگتر از ۷ بوده که زلزله های ازمیت با بزرگای ۷.۶ و زلزله قاهرامان ماراش با بزرگای ۷.۵ نمونه های آن است.
غفوری آشتیانی با تکیه بر این که در سراسر کشور ترکیه همانند ایران، گسل های مختلفی کشیده شده است، اضافه کرد: معمولاً در زلزله های با بزرگای بیشتر از ۷، شاهد گسیختگی سطحی هستیم، در زلزله ترکیه جابه جایی سطحی حدود ۳.۴ متر بوجود آمده است.
وی به بعضی از ادعاها در زمینه ارتباط این دو زلزله با انفجارات هسته ای اشاره نمود و با تکیه بر این که انفجارات هسته ای هیچ گاه نمی توانند چنین زلزله ای را ایجاد کنند، تصریح کرد: در زلزله های مصنوعی و یا انفجارات هسته ای با این انرژی، حداکثر بتوانند زلزله هایی با بزرگای ۵ را ایجاد کنند.
این محقق پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی با اشاره به اینکه ۱۳ تا ۱۵ هزار کیلومتر متاثر از دو زلزله ۷.۵ و ۷.۸ آناتولی شدند، خاطرنشان کرد: شتاب این زلزله ها ۱.۹۴۷ g ارزیابی شده که حدودا دو برابر شتاب ثقل زمین است.
وی تصریح کرد: شتاب طیفی این زلزله ها در حدود ۰.۶-.۰.۵ ثانیه از مقدار ۲g فراتر رفته که این امر نشانگر فروریزش ساختمان های میان مرتبه (۵ تا ۲۰ طبقه) است.
از سیل تا زمینلغزش در ترکیه
عضو کارگروه زلزله فرهنگستان علوم وقوع سیل، زمینلغرش و فرونشست را از دیگر عوارض زلزله در ترکیه و سوریه نام برد و اظهار نمود: در ترکیه در مناطقی که در نزدیکی دریا بودند، شاهد وقوع سیل و زمینلغزش بودند، ضمن آنکه وقوع سیل در شهر حلب سوریه نیز رخ داده است.
وی افزود: در زمینه میزان خسارات سازه ها ناشی از این رخدادهای لرزه ای در کشورهای ترکیه و سوریه اطلاعات کمی انتشار یافته است، ولی آنچه که در تصاویر انتشار یافته، مشاهده می شود حکایت از نوع طراحی و ساخت وسازها و نوع مصالح استفاده شده دارد که احتیاج به بررسی های بیشتر دارد، ضمن آنکه نیاز است به نوع خاک نیز توجه گردد.
غفوری آشتیانی، با اشاره به اینکه بر مبنای آماری که انتشار یافته، در ترکیه حدود ۶ هزار ساختمان مهم فروریزش داشته اند، افزود: بررسی های انجام شده نشان داده است نوع و میزان خرابی در زلزله ۲۰۲۳ ترکیه همانند نوع خرابی در زلزله ۲۴ سال قبل ترکیه در ازمیت با بزرگای ۷.۶ در سال ۱۹۹۹ است.
زلزله در سوریه
استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله به وضعیت زلزله سوریه اشاره نمود و با تکیه بر این که از جزئیات زلزله در سوریه اطلاعات و اخبار کمی انتشار یافته است، اضافه کرد: بیشترین تخریب زلزله سوریه در شهرهای "حلب" و "ادلب" بوده است.
به گفته وی، دو شهر "حلب" و "ادلب" سوریه و ۴ شهر "هاتای"، "مالاتیا"، "قاهرامان ماراش" و "غازی آنتپ" ترکیه بیشترین خسارت را از این دو زلزله داشته اند.
غفوری آشتیانی ضمن اشاره به تخریب بعضی از آثار باستانی و باغات زیتون در سوریه، اضافه کرد: اینها در حالی است که همه کمک های بشردوستانه بین المللی متوجه کشور ترکیه بوده و این کشور همواره از این پنجره حمایتی بهره برده و می کند.
زیر ساخت های تخریب شده به علت زلزله
وی در مورد میزان خسارات وارد شده به زیر ساخت های حیاتی در ترکیه و سوریه با تکیه بر این که در این حوزه اطلاعات کمی انتشار یافته است، اظهار نمود: مقامات کشور ترکیه اعلام نمودند از ۷۹ سد بازدید کردند که ۷۲ سد سالم بوده و ۷ سد لطمه دیده اند و تابحال ترک خوردگی دو سد "سولطان سویو" در "مالاتیا "و "آتاتورک" اعلام شده است و مشغول تخلیه آب این دو سد هستند.
به گفته وی، سد آتاتورک بزرگترین سد خاکی کشور ترکیه است که شایعات زیادی درباره ی آن انتشار یافته ولی تابحال گزارش رسمی از وضعیت این سد ارائه نشده است.
غفوری آشتیانی به بیان وضعیت زیر ساخت های آب، برق و گاز ترکیه پرداخت و اظهار داشت: در زمینه آتشسوزی به علت شکست لوله انتقال گاز، قطع گاز و برق و اختلال در شبکه حمل و نقل و مخابراتی اخبار و گزارش رسمی منتشر نشده است، ولی تصاویری از رخداد آتشسوزی به علت انفجار لوله گاز در شبکه های اجتماعی دیده می شود.
برآورد محققان ترک از رخداد زلزله هایی با بزرگای ۶
غفوری آشتیانی به انتشار بین المللی مقاله ای در سال ۲۰۲۲ از جانب یکی از محققان کشور ترکیه اشاره نمود و اظهار داشت: در این مطالعه، محقق به برآورد خطر ریسک و زلزله در شهرهای "هاتای"، "مالاتیا" و "غازی آنتپ" پرداخته و اعلام نموده که اگر در این شهرها زلزله ای به بزرگای ۶.۶ رخ دهد، به سازه های آنها لطمه های جدی وارد خواهد شد.
تلفات انسانی در زلزله آناتولی
وی افزود: در زمینه میزان تلفات این دو زلزله برآوردی از جانب USGS (سازمان زمین شناسی ایالات متحده آمریکا) ارائه شد که بر این اساس میزان تلفات جانی بین ۱۰ تا ۱۰۰ هزار نفر و میزان خسارت بین ۱۰ تا ۱۰۰ میلیارد دلار خواهد بود که این میزان برابر با یک تا ۱۰ درصد GDP کشور ترکیه می شود.
استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله با اشاره به اینکه از این دو رخداد لرزه ای ۱۴ میلیون نفر تحت تاثیر قرار گرفتند و ۱۳ هزار کیلومتر متاثر از این رخداد طبیعی شده اند، خاطرنشان کرد: نسبت لطمه دیدگان به کشته شدگان وابسته به میزان امدادرسانی است. هرچه امدادرسانی بهتر باشد، میزان لطمه دیدگان نسبت به کشته شدگان بیشتر است. این میزان در کشور ترکیه ۴ به یک (۴ لطمه دیده در مقابل یک کشته) بوده و تعداد کشته شدگان در سوریه بیشتر بوده که این امر ناشی از وضعیت امدادرسانی به زلزله زدگان این کشور است.
به گفته وی، نسبت مجروحان به کشته شدگان ژاپن ۱۰ به یک (۱۰ لطمه دیده در مقابل یک کشته) است.
عضو وابسته گروه عمران فرهنگستان علوم، اظهار داشت: بر این اساس دولت ترکیه در ایام اول زلزله که تعداد کشته ها ۵ هزار نفر بود، در ۱۰ ایالت این کشور اعلام وضعیت بحرانی کرد و با تاخیر بخصوص در سوریه، امدادرسانی شروع شد.
غفوری آشتیانی افزود: هر چند بررسی ها شدت بالا و عمق رخداد حدودا کم را برای دو زلزله نشان داده است که حاکی از پتانسیل و تخریب بالای این زلزله ها است، ولی همچنان شواهدی از طراحی نامناسب و ساخت وساز ضعیف در فروریزش های مرگبار ساختمان های اخیر قابل مشاهده می باشد.
امدادرسانی در سوریه
غفوری آشتیانی ضمن اشاره به وضعیت امدادرسانی در کشور سوریه با اشاره به اینکه ۲ تا ۴ میلیون نفر احتیاج به امدادرسانی و حدود ۵.۵ میلیون نفر بی خانمان شدند، خاطرنشان کرد: امدادرسانی در سوریه به علت حاکمیت و تحریم ها بیشتر جنبه سیاسی یافته، هر چند که کمک هایی از کشورهای ایران، عراق و بتازگی امارات متحده عربی به این کشور ارسال شد و کمک های سازمان ملل نیز با ۴ روز تاخیر، به این کشور ارسال شده است.
این استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، وضعیت امدادرسانی در سوریه را در حد بحران انسانی توصیف کرد و افزود: مردم زلزله زده در سوریه برای امدادرسانی گرفتار تحریم ها و سیاست زدگی شده اند.
وی امدادرسانی دیرهنگام، لطمه دیدگی بیمارستان ها، کمبود پناهگاه ها، تحریم و سیاست را از چالش های امدادرسانی در زلزله های دوقلو بخصوص در سوریه ذکر کرد و اظهار داشت: پس از گذشت ۶ روز از زلزله در ترکیه اعلام شده است زمان طلایی خارج کردن افراد از زیر آوار به صورت زنده، به پایان رسیده است.
کاهش ریسک بهترین مقابله با رخدادهای طبیعی
این محقق حوزه زلزله شناسی تصریح کرد: ریسک سوانح تا وقتی که زندگی در جریان است، صفر نخواهد شد؛ ولی قابل کنترل و کاهش است، در حدی که بتوانیم در مقابل آن ایمن شویم.
وی تصریح کرد: دانش لازم برای ایجاد ایمنی وجود دارد و کاهش خسارات زلزله تنها با یک نگرش جامع و مبتنی بر دانایی امکان پذیر است.
کاسبی زلزله
استاد پژوهشگاه زلزله شناسی و مهندسی زلزله با انتقاد نسبت به برخی ادعاها در زمینه پیشبینی زلزله، این اقدامات را "کاسبی" زلزله خواند و اظهار داشت: ما همانطور که کاسبی بحران داریم، برخی ها کاسبی زلزله ایجاد کردند، بگونه ای که از جانب سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران خبر ماهواره پیشبینی زلزله انتشار یافته است.
وی با اشاره به اینکه شایعات همواره در مورد زلزله وجود دارد، خاطرنشان کرد: بحران زلزله در ایران و تهران همواره وجود داشته و دارد و فرقی با گذشته نکرده است.
منبع: نهایت علم
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب