یادداشت؛
رهاورد ما برای سلامت دستاوردهای فناورانه ملی یا پارچه پیژامه!
به گزارش نهایت علم مشاور ارشد ستاد توسعه فناوری نانو یادداشتی با مضمون رهاورد ما برای تأمین سلامت مردم: آخرین دستاوردهای فناورانه ملی یا پارچه پیژامه!! منتشر نمود.
به گزارش نهایت علم به نقل از مهر، دکتر علی بیت اللهی، مشاور ارشد حوزه استاندارد ستاد فناوری نانو یادداشتی در امتداد اهمیت استفاده از ماسکهای n۹۵ نوشت. یادداشت دکتر بیت اللهی به شرح زیر است؛امروز دنیا شاهد دستاوردهای خیره کننده گوناگون کشور ما در عرصه فناوری های پیشرفته است. همچون این حوزه ها فناوری نانو ایران است که هم در عرصه تولید علم (رتبه چهارم در تولید مقالات علمی با بیشتر از ۱۱۰۰۰ مقاله علمی در سال ۲۰۱۹ با فعالیت حدود ۱۰۰ دانشگاه که مجموعاً حدود ۸۰۰۰۰ مقاله ISI تابحال منتشر نموده اند) و در عرصه صنعتی و تولید محصولات (با عرضه نزدیک به ۷۰۰ محصول صنعتی دارای تاییدیه توسط حدود ۳۰۰ شرکت دانش بنیان و صنعتی در صنایع مختلف شامل حوزه بهداشت و دارو) و همینطور رسوخ فناوری نانو در بیشتر از ۱۵ صنعت مختلف شامل خودرو، شیمیایی، ساختمان، داروسازی، انرژی، بهداشتی و.... دستاوردها و جایگاه منحصر بفردی را در دنیا به دست آورده است. همینطور ۲۰۷ نوع تجهیزات پیشرفته آزمایشگاهی حالا در کشور ما توسط شرکتهای ایرانی تولید می شود که پشتوانه کلیدی برای صنعت نانو کشور است. علاوه بر این انتشار بیشتر از ۱۰۹ استاندارد داخلی و راهبری ۷ استاندارد بین المللی در کمیته استاندارد ISO برای پشتیبانی از صادرات شرکتهای ایرانی به بازار جهانی نقش مهمی دارد و سهم حدود ۱۰ درصدی ایران در تدوین استانداردهای بین المللی در کنار کشورهای آمریکا، چین، ژاپن و کره جنوبی در تاریخ تدوین استانداردهای بین المللی در ایران بی نظیر بوده است و نشان از این دارد که ایران حالا صاحب صنعت و فناوری پیشرو نانو می باشد. اینها نتیجه یک برنامه جامع، چابک، و جهادی در ستاد فناوری نانو در یک مدت نسبتاً کوتاه بوده است که امروز ایران در تصمیم گیری های بین المللی علی رقم تحریم ها و فشارها حضور داشته و دعوت می شود. تاسیس بیشتر از ۱۰ پایگاه صادراتی در کشورهای خارجی و صادرات محصولات نانو به بیشتر از ۴۵ کشور نتیجه چنین برنامه ریزی و اجرای پیگیرانه و جدی آن بوده است. این برنامه با آموزش و جهت دهی به دانش آموزان در بیشتر از ۹۰ پژوهشسرای مجهز به تجهیزات ساخت ایران توانمندسازی نسل آینده و ایجاد باور به خوداتکایی در آنها را هم هدف گرفته است. این رویکردها و دستاوردهای آن پیام جدیدی را برای آینده کشور مخابره می کند. اما سوال این است که آیا این پیام توسط کسانی که اهرم تصمیمات و منابع را در دست دارند دریافت شده است؟ وقتی این پیشرفت ها و دستاوردهای مبتنی بر برنامه و هدفمند در حوزه نانو با برخی رویکردها در سازمانهای گره خورده با بروکراسی کشور مقایسه شود، تفاوت ها بیشتر آشکار می شود. وقتی می بینیم بعضاً جلسات و وقت مدیران ارشد کشور به کمبود کالاهایی مثل گوشت یا مرغ یا تخم مرغ صرف می شود متاسفانه این تصور حاصل می شود که بخش مهمی از بدنه مدیریتی کشور جز به روزمرگی و راهکارهای کوتاه مدت اشتغال دیگری ندارند. وقتی دقت کنیم که امروزه داروی ضد سرطان نانویی کشور که توسعه آن کمتر از یک دهه قبل شروع شده به خارج از کشور صادر می شود و این دستاورد را با وضعیت اسفبار صنعت خودرو کشور با شش دهه سابقه مقایسه نماییم، تفاوت رویکردها و برنامه ها بهتر مشخص می شود. به واقع آنچه از مدیران کشور انتظار می رود این است که به جای دعواهای جناحی و بازی افترا زنی به یکدیگر، دستاوردهای مثبت موجود و مسیرها و رویکردهای رسیدن به آنرا مورد توجه و بررسی و ارزیابی قرار دهند تا شاید با برنامه ریزی و مبادرت به جا و اتخاذ رویکردهای جدید در این جهت بتوان کشور را از معضلات موجود رهایی بخشید. اگر این کشتی به گل نشسته بوروکراسی زده مدیریتی کشور با همین جهت گیری های فعلی آن توان حرکت داشت لازم نبود حالا مدیران رتبه بالای کشور یا نمایندگان مجلس ما جلسات خویش را به حل معضلات موردی مثل کمبود مرغ و تخم مرغ اختصاص دهند. ستاد نانو با ایجاد یک اتاق فکر تخصصی غیرجناحی و غیروابسته، و با اعمال سیاستهای راهبردی تشویقی و صرف منابعی دهها برابر کمتر از کشورهای رقیب، کمک کرده است تا ظرفیت ها و توانمندیهای بی انتهای دانشمندان و متخصصین این کشور نگاه دنیا را به خود خیره نماید. امیدوارم ما تحقق این آرزوها و پیشرفت ها را در سطح کلان و در کل کشور و در تمام بخشها ببینیم که البته لازمه آن از دست ندادن فرصتهای پیش رو است. حالا به مبحث اصلی که عنوان این مقاله به آن اشاره دارد می پردازم. اینجانب علی بیت الهی استاد دانشگاه علم و صنعت ایران و مشاور ارشد ستاد فناوری نانو در حوزه استانداردسازی بین المللی افتخار داشته ام به عنوان یک عضو کوچک خویش را وقف توسعه این فناوری پیشرفته در امتداد پیشرفت ایران عزیز کنم و قصد دارم نکاتی را درباب مبحث مقابله با ویروس کووید ۱۹ و خصوصاً نقش ماسکهای مبتنی بر نانوفناوری بیان کنم و در آخر این یادداشت پیشنهاداتی برای وزارت محترم بهداشت و معاونین و مشاوران محترم که شبانه روز درتلاش برای خدمت رسانی به مردم عزیز ایران هستند ارائه می کنم. لازم می دانم قویاً تاکید کنم که به هیچ وجه در این مقاله قصد کوچک وانمود کردن زحمات این عزیزان وجود ندارد بلکه پیشنهاد اصلاح برخی رویکردها و مسیرها، خصوصاً برای حفاظت بیشتر از پرسنل از جان گذشته بخش سلامت در کشور مطرح است. با شروع شیوع ویروس کووید ۱۹، ستاد فناوری نانو با یک تصمیم سریع و اقدامات شبانه روزی و جهادی همه دست اندرکاران مبازره با این بیماری را با توانمندی مبتنی بر فناوری نانو در دستور کار قرار داد. در نتیجه این تلاش ها تولید انواع محصولات شامل محصولات ضدعفونی کننده با ماندگاری بالا بر روی سطوح و افزایش تولید ماسکهای مبتنی بر نانو بوده است. این ماسک ها ابزاری مناسب برای کند کردن روند گسترش بیماری بوده و سازمان بهداشت جهانی هم بر استفاده از ماسکهای با کیفیت مناسب تاکید کرده است. از ده سال پیش پیرو حمایت ستاد نانو از دانشمندان و شرکتهای دانش بنیان این حوزه، با دستیابی به فناوری پیشرفته الکترواسپینینگ، توسعه و تولید نسل جدیدی از ماسکهای مبتنی بر فناوری نانو در کشور امکان پذیر شد در صورتیکه غیر از ایران تنها کشورهای صنعتی مثل کره جنوبی و آمریکا دارنده این فناوری هستند. در این روش الیاف با ضخامت نانومتری بر روی یک زیرپایه نشانده شده و توری با حفره های با قطر ۱۰ تا ۲۰ نانومتر در سطح به وجود آمده و ویروس ها، میکروب ها و ذرات ریزی که ویروس ها ممکنست روی آنها سوار شده باشند در این توری به دام می افتند و این در حالیست که تنفس از داخل این ماسک ها به آسانی و بدون مشکل انجام می گیرد. بازده این ماسک ها از ۹۵ تا ۹۹ درصد بنا بر تکنیک ساخت متفاوت می باشد. ستاد نانو بعد از چهار سال تلاش در کمیته ۲۲۹ سازمان استاندارد جهانی ایزو، استانداردی (ISO/TS۲۱۲۳۷: ۲۰۲۰) را مربوط به این نوع فیلترها هم با کاربرد در حوزه سلامت و هم در حوزه خودرو در سطح بین المللی به انتشار رسانید که خود افتخاری برای کشور شمرده می شود تا این محصول و تکنولوژی توسعه یافته توسط دانشمندان کشور بتواند راه خویش را به بازارهای جهانی هم باز کند. ظرف چند سال قبل ده دستگاه از تجهیزات تولید مدیای این ماسک نانویی به کشور چین صادر شده و همینطور کره جنوبی هم از دیگر خریداران این تجهیز ساخت ایران بوده است و کشورهای دیگر هم تقاضای خرید دارند. اما پیش از شیوع کووید تولید ماسک نانویی در کشور زیر ۲۰۰۰۰ عدد در روز بود، در صورتیکه امروز با حمایت ستاد نانو و سرمایه گذاری قابل توجه نهادهای دیگر ظرفیت تولید روزانه تا بیشتر از ۵۰۰ هزار ماسک نانویی حاصل شده که با هدف پشتیبانی از جان برکفان حوزه سلامت و مردم صورت گرفته است. اما جای بسی تاسف است که به سبب برخورد غیرکارشناسی و غیر علمی در وزارت بهداشت به جای الزامی کردن استفاده از ماسکهای n۹۵ و n۹۹ که می تواند نجات بخش کادر خدمت گذار درمانی باشد و توان تولید ۵۰۰ هزار در روز این ماسک ها هم مشکل تأمین را حل کرده است، مواجه با حقایق تلخی می شویم. برادر عزیز و خدمت گذار ما جناب دکتر حریرچی به عنوان سخنگوی معتبرترین نهاد موجود برای تأمین سلامت مردم، در رسانه ملی (مورخ ۲۱ تیر ۱۳۹۹) به مردم سفارش کرد که پارچه ای از جنس پیژامه بهره برده و در آن دستمال کاغذی سه لایه قرار دهید و این چاره برای محافظت شما کفایت می کند. برای ارزیابی این گفته دو تصویر میکروسکوپی در زیر آورده شده است. مقایسه تصاویر میکروسکوپ الکترونی از سطح مقطع دستمال کاغذی (سمت راست) و ماسک نانویی (سمت چپ). چنانچه در تصاویر مشخص است که قطر حفرات در دستمال کاغذی حدود ۵۰ میکرومتر است در صورتیکه در ماسک نانویی قطر حفرات کمتر از ۱۰۰ نانو متر است. در شکل سمت راست، تصویر میکروسکوپ الکترونی از مقطع دستمال کاغذی و در تصویر سمت چپ از مقطع ماسکی که از نشاندن نانوالیاف روی یک مدیا تولید شده نمایش داده شده است و از خوانندگان محترمی که ممکنست هیچ تخصصی دراین زمینه نداشته باشند می خواهم که خود قضاوت نمایند که پارچه معمولی یا یک دستمال کاغذی با حفرات ۵۰ میکرومتری چگونه می تواند مانع ورود ویروس با اندازه حدوداً ۱۲۰ نانویی شود. پس از این صحبت، بارها در برنامه های مختلف خانمی از سوی وزات بهداشت، در صورتیکه پرچم وزارت بهداشت در پشت ایشان نصب شده بود به مردم آموزش می داد که چگونه پارچه معمولی را به ماسک تبدیل کند. اگر این رویکرد در ابتدای شیوع ویروس به سبب نبود ماسک توجیه داشته است (هر چند که یک راندمان ۴۰ درصدی هیچگاه قابل مقایسه با ۹۵ تا ۹۹ درصدی نیست و هیچگاه با هیچ توجیهی نمی توان سلامت مردم را به راهکارهای نامطمئن سپرد)، اما بعدتر که تولید ماسک به لطف خداوند به اندازه کافی در کشور انجام می شود چه توجیهی برای ادامه روند قبلی وجود داشته است؟ چرا ماسکهای تست نشده و بی کیفیت داخلی و خارجی بازار را اشباع کرده است اما ماسکهای n۹۵ و n۹۹ تولید شرکتهای دانش بنیان داخلی به سبب عدم توجه و تبلیغ منفی انجام شده خواهان ندارد.آیا نتیجه این رویکرد لطمه همزمان به سلامت مردم و همینطور آینده بخش دانش بنیان کشور نیست؟ این در حالیست که این شرکتها از صادرات کالای خود به سبب نیاز داخل منع می شوند و البته هر فناور ایرانی آرزوی آنرا دارد که ابتدا مردم میهن خودش از مزایای محصول او بهره ببرند. اما حقیقت تلخ تر این است که طبق مشاهده شخصی اینجانب حتی در مجهز ترین بیمارستان های پایتخت پرستاران و کادر پزشکی از ماسکهای بی کیفیت استفاده می نمایند و شنیده می شود که به سفارش وزارت بهداشت احتیاج به استفاده از ماسکهای n۹۵ و n۹۹ حتی در محیط بیمارستانی هم وجود ندارد و استفاده از هر نوع ماسک در دسترس تایید می گردد. مسؤلان ستاد فناوری نانو بنا به احساس مسئولیت و برای جلوگیری از تداوم این رویه اشتباه به وزارت بهداشت رجوع کردند که متاسفانه بی نتیجه بود. من به عنوان مرجعی بر ادعای خود خوانندگان محترم را به مقالات مختلف علمی در مراجع معتبر بین المللی (از جمله در منبع شماره [۱]) ارجاع می دهم تا احتمال هر گونه سوگیری شخصی را رد نموده و بر اساس مطالعات معتبر علمی قضاوت شود. من به خود اجازه نمی دهم در حوزه تخصصی برادر زحمتکش و صدیق خود جناب دکتر حریرچی اظهار نظر نمایم و به همین ترتیب استدعا و انتظار داشتم ایشان و البته در حقیقت وزارت بهداشت پیش از اظهار نظر در مورد موضوعی مثل ماسک و انواع آن و کارکردهای آنکه می تواند به بهای جان یا درگیر بیماری شدن تعداد زیادی از مردم و پرسنل خدوم درمانی تمام شود، از دانشمندان و متخصصینی که عمری را در این عرصه سپری کرده اند نظرخواهی می کردند. من به جمله ای از خود جناب دکتر حریرچی استناد می کنم که جان مردم را نمی توان به شوخی گرفت. ما شاهدیم که چگونه ایشان و جناب وزیر و تمام پرسنل وزارتخانه شبانه روز در مبارزه با این معضل ملی و بین المللی می کوشند و به همین جهت است که سفارش به استفاده از پارچه پیژامه و دستمال کاغذی به جای استفاده از فناوری پیشرفته ایرانی که با قیمت نازل در اختیار پرسنل درمانی و حتی مردم قرار گرفته به هیچ وجه توجیه نداشته و ندارد. خصوصاً پافشاری وزارت بهداشت بر این موضع در وضعیت فعلی جای سوال دارد. اگر جان فرزند هریک مسؤلان مملکتی در خطر باشد مطمئناً بهترین چاره و به عنوان مثال بهترین روش محافظت در مقابل سرایت را سفارش و استفاده می کنند، پس چگونه می توانیم با سفارش به راهکردهای نامطمئن از نوعی که ذکر شد مردم را به سمت در معرض خطر قرار گرفتن بیشتر از پیش هدایت نماییم. در آخر، چاره پیشنهادی اینجانب الزامی کردن استفاده از ماسکهای n۹۵ و n۹۹ درمانی با برندهایی است که مجوز کیفیت یا همان نشان سیب سلامت را از خود وزارت بهداشت دریافت کرده اند. در صورتیکه FDA برخلاف تمام رویه های پیشین خود به سبب فوریت موجود مجوزهایی در زمان بسیار کوتاه به محصولات جدید داده است چرا نباید چنین رویه ای البته با رعایت تمام ملاحظات سلامت مردم، در وزارت بهداشت ما در پیش گرفته شود. آیا نمی گردد درباب همین ماسک که به عنوان ارزان ترین، در دسترس ترین و موثرترین روش کند کردن شیوع بیماری کووید ۱۹ مطرح است، تعدادی از دانشمندان و صاحبنظران گرد هم آورده شده و در عرض چند ساعت به یک تصمیم درست و منطقی برسند که مبنای اظهار نظرها و سفارش و رویه های وزارتخانه قرار گیرد. متاسفانه عدم اتخاذ یک رویکرد صحیح منجر به این شده است که حتی در محیطهای درمانی از ماسکهای غیراستاندارد و بدون کارایی مناسب استفاده گردد و حتی در برخورد با این عزیزان مشاهده می شود که آموزش و اطلاع رسانی کافی به کادر درمانی در این خصوص صورت نگرفته است و از وجود ماسکهای با کارایی بالاتر اظهار بی اطلاعی می کند. در هر حال ستاد فناوری نانو هم باتوجه به مسئولیت و مأموریت خود ضروری می بیند این مساله را با وزارت بهداشت و دیگر نهادهای مسئول در کشور و همینطور افکار عمومی تا حصول نتیجه مطلوب که همان اطمینان حاصل کردن از استفاده به جا و ضروری از فناوری های ملی در جهت سلامت مردم و کادر درمانی است پیگیری کند. امیدوارم عزیزان خدمت گذار در وزارت بهداشت این یادداشت را به عنوان سفارش برادرانه به استفاده بیشتر از نگاه کارشناسی و علمی در یک حوزه کلیدی قلمداد نمایند و ضمن تشکر صمیمانه از تمامی زحمات ایشان برای همگی ایشان آرزوی موفقیت دارم. امید است همگی در مبارزه ضد این بیماری و عوارض و نتایج آن موفق شویم.
دکتر علی بیت الهی
مشاور ارشد حوزه استاندارد ستاد فناوری نانو
منبع: elmend.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب